อุปกรณ์พื้นบ้านที่ใช้ในการประกอบอาชีพ

โกรกกรากเจาะไม้

โกรกกรากเจาะไม้ หรือโกรกกรากเกลียว เป็นเครื่องมือสำหรับใช้เจาะไม้เพื่อตอกสลักหรือเจาะนำก่อนตอกตะปู มีลักษณะเป็นเกลียวเหมือนบิดหล่า
โกรกกรากเจาะไม้จะแตกต่างกับบิดหล่าในสมัยก่อน ตรงที่บิดหล่าสามารถเจาะได้ลึกและใหญ่กว่า สำหรับโกรกกรากเจาะไม้จะรูดกระบอกไม้ขึ้น ๆ ลง ๆ ทำให้คมเหล็กหมุนได้

การใช้จะใช้มือหนึ่งกดด้าม กดข้างบนอีกมือหนึ่ง จับรูดกรบอกขึ้น ๆ ลง ๆ ให้สุดเกลียว แกนไม้จะหมุนกลับไปกลับมา ทำให้คมเหล็กเจาะไม้ลึกได้อย่างรวดเร็ว โกรกกรากเจาะไม้หรือโกรกกรากเกลียวไม้ในปัจจุบันไม่มีใช้แล้ว ช่างไม้สมัยใหม่จะใช้สว่านมือและสว่านไฟฟ้าแทน

คีมไม้ 

คีมไม้ เป็นเครื่องมือชนิดหนึ่งมี 2 ขาคล้ายกรรไกร สำหรับคีบการทำของใช้ต่าง ๆ ดึงเส้นตอก ต่อมาจึงพัฒนาการมาเป็นคีมเหล็กที่ใช้กันอยู่ในยุคปัจจุบัน ของใช้พื้นบ้านไทยสมัยก่อนมักทำเป็นเครื่องใช้ประเภทจักสานโดยใช้ไม้ไผ่ ซึ่งมีทั่วไปเป็นวัสดุที่สำคัญในการทำสิ่งต่างๆ การจักสานของใช้บางประเภทต้องใช้คนหลาย ๆ คนช่วยกันจับ ช่วยกันถึงจึงจะทำให้ของใช้เหล่านั้นแน่นหนาและทนทาน หรือบางทีของใช้บางชิ้นต้องเข้าเดือยเจาะสลักไม้

เคียว

เคียว เป็นเครื่องมือสำหรับเกี่ยวข้าว เกี่ยวถั่ว และเกี่ยวหญ้าต่าง ๆ แต่จุดประสงค์ที่สำคัญคือ ใช้เกี่ยวรวงข้าวเป็นหลัก

เมื่อชาวนาปักดำต้นกล้าจนกระทั่งออกรวง และเมล็ดแก่จัดรวงข้าวเหลืองไปทั่วทุ่งนา แล้วจะใช้ท่อนไม้ไผ่ยาว ๆ นวดข้าวให้ล้มไปทิศทางเดียวกัน จะได้ใช้เคียวเกี่ยวข้าวได้สะดวก ข้าวไม่พันกัน

  เครื่องสีข้าว

  เครื่องสีข้าว เป็นเครื่องมือที่ใช้สำหรับสีเปลือกข้าวให้ร่อนออกจากเมล็ด ซึ่งเรียกว่า ข้าวกล้อง แล้วนำไปใส่ครกตำทำให้ข้าวขาวเป็นข้าวสาร วิธีใส่ครกตำเรียกว่าซ้อมข้าว การสีข้าวมีวิธีการคล้ายโม่แป้ง เครื่องสีข้าวสานด้วยผิวไม้ไผ่เป็นรูปกระบอก มีขอบสูงทำเป็นถาดรองข้าวกล้อง ส่วนประกอบที่สำคัญ ๕ ส่วน คือ ท่อนฟันบน ท่อนฟันล่าง แกนหมุน ไม้คาน และ คันโยก

   คราด

เป็นเครื่องมือใช้สำหรับการทำนาชนิดหนึ่ง โดยใช้ครูดกับดินที่ไถให้ก้อนดินแตกละเอียด ก่อนที่จะปลูกข้าวหรือหว่านเมล็ดข้าวเปลือก

ไถ

ไถ เป็นเครื่องมือประกอบการทำนาทำไร่ ใช้ควายหรือวัวลากเพื่อกลับดิน แล้วใช้คราดหรือขลุบทำดินที่ไถให้เป็นก้อนเล็กลง เพื่อเพาะปลูกพืชได้สะดวก

การใช้ไถของชาวบ้านในเขตหัวเมืองฝ่ายเหนือ มักใช้ไถเดี่ยวมากกว่าไถคู่ ที่เรียกว่าไถเดี่ยวเพราะใช้ควายลากไถนาเพียงตัวเดียว เหตุที่นิยมใช้ควายลากเพราะว่ามีความแข็งแรงไม่กลัวฝนที่ตกอยู่เสมอ หากใช้วัวเตรียมดินเพาะปลูกมักใช้วัวเป็นคู่สำหรับเตรียมลากคราดและขลุบ

ขลุบ หรือล้อปั้นจี่

เป็นพาหนะมีล้อหมุนคล้ายเกวียน สำหรับบรรทุกหรือลากสิ่งของต่าง ๆ ขลุบคงพัฒนาการมาจากการใช้เลื่อน ซึ่งทำเป็นขาไม้ไผ่ใช้ควายลาก การใช้เลื่อนเหมาะกับการบรรทุกฟ่อนข้าว จากแปลงนาไปยังลานนวดข้าวซึ่งอยู่ไม่ไกลนัก หากใช้เลื่อนบรรทุกลากในบริเวณชื้นแฉะมีโคลนเลน เลื่อนจะเบากว่าลากในพื้นดินแห้ง ขลุบ บางแห่งเรียกว่า ล้อเลื่อน เพราะทำคันชักหรือคันลากคล้ายเลื่อน ใช้ควายลากตัวเดียวเหมือนกับเลื่อน แต่ทำล้อหมุนได้ จึงเรียกชื่ออีกอย่างหนึ่งว่า ล้อเลื่อน

ขลุบ ใช้บรรทุกฟางข้าว ข้าวเปลือก ฟืน ถ่าน ไม้ ฯลฯ

กบไสไม้

กบ เครื่องมือช่างไม้สำคัญอีกชนิดหนึ่ง เป็นเครื่องมือแปรรูปไม้ให้ผิวเรียบและได้รูปทรงตามต้องการ ประโยชน์ใช้สอยหลัก ๆ ของกบคือ ไสให้ผิวหรือหน้าไม้เรียบ การเรียกชื่อกบมักเรียกตามรูปร่างและลักษณะการใช้สอย เช่น กบคิ้ว กบโค้ง กบทวาย กบนาง กบบรรทัด กบบังใบ กบบัว กบราง
เครื่องมือช่างไม้และเครื่องมือช่างชนิดต่าง ๆ ของช่างไทยนั้น นอกจากจะมีรูปทรงและทำด้วยวัสดุที่เหมาะสมกับการใช้งานแล้ว ยังแสดงถึงความคิดที่แยบยลในการสร้างเครื่องมือเครื่องใช้ โดยเฉพาะช่างพื้นบ้านที่มักสร้างเครื่องมือใช้เอง ด้วยการเลือกสรรวัสดุเท่าที่หาได้และใช้งานได้ดีมาทำ เช่น การทำกบไสไม้ ช่างจะเลือกไม้เนื้อแข็ง เช่น ไม้แดง ไม้เต็ง ไม่ใช้ไม้เนื้ออ่อน เพื่อให้ใช้งานได้ทนทาน ขณะเดียวกันก็ทำรูปทรงให้สอดคล้องกับการใช้งาน สิ่งเหล่านี้เป็นความคิดพื้นฐานในการออกแบบที่มีอยู่ในตัวช่าง เป็นประสบการณ์ในการทำงานที่หล่อหลอมให้เกิดความคิดในการสร้างรูปแบบต่าง ๆ ประหนึ่งเป็นทฤษฎีการออกแบบที่ศึกษากันในสถาบันการศึกษา เครื่องมือเครื่องใช้พื้นบ้านจึงเป็นสิ่งสะท้อนภูมิปัญญาของช่างไทย ได้ดีอีกอย่างหนึ่ง

บุ้งกี้

ประโยชน์ที่ใช้ เอาไว้ตักดิน

เฝี่ยคู่ 
ประโยชน์ที่ใช้ เอาไว้พรวนดินในนาข้าว